سه سال پس از سقوط کابل(۱)؛ تداوم کابوس محرومیت

تداوم محدودیت‌ها برای زنان و عدم به رسمیت شناختن طالبان از سوی جامعه بین‌المللی

سه سال پس از تسلط طالبان بر افغانستان، این گروه همچنان با محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران ادامه داده است و هیچ کشوری آنها را به رسمیت نشناخته است. با فرارسیدن سومین سالگرد سقوط کابل، سازمان‌های بین‌المللی خواستار حمایت بیشتر از مردم افغانستان شده‌اند. در حالی که طالبان روز ۱۵ آگوست را به عنوان «روز جهاد و استقلال» جشن می‌گیرند، بسیاری از مردم افغانستان این روز را «سیاه و تاریک» توصیف می‌کنند.


ماهر بکتاش

در آستانه سومین سالگرد تسلط دوباره طالبان در افغانستان، سازمان‌های امدادی خواستار حمایت بیشتر از مردم افغانستان شده‌اند. وزارت کار و امور اجتماعی اداره طالبان روز چهارشنبه تعطیلی عمومی اعلام کرد. طالبان در یک اعلامیه، روز پانزدهم آگوست ۲۰۲۱ (مطابق با ۲۴ اسد ۱۴۰۰ خورشیدی) را به‌عنوان «روز روی کار آمدن و جهاد طالبان علیه اشغال امریکا و متحدانش» نامگذاری کرده است. سه سال پیش، در چنین روزی، در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱، نظام جمهوری اسلامی افغانستان سقوط کرد و طالبان کابل و ارگ ریاست‌جمهوری را تصرف کرده و بار دیگر قدرت را در افغانستان به دست گرفتند. تاکنون، پس از گذشت سه سال، هیچ کشوری این گروه را به رسمیت نشناخته است.

از زمان روی کار آمدن طالبان، حقوق و امکانات به ویژه برای زنان و دختران به شدت محدود شده است. ممنوعیت گسترده کار زنان نیز تأثیر جدی بر ارائه کمک‌ها داشته، زیرا در بسیاری از موارد تنها زنان می‌توانند به زنان دیگر و کودکان نیازمند دسترسی داشته باشند. طالبان حقوق زنانی که بیرون از منزل کار می‌کنند را به ۵۰۰۰ افغانی تعیین کرده است. با این حال، شبکه مشارکت سیاسی زنان افغانستان در اعلامیه‌ای به مناسبت ۱۵ آگوست، روز سقوط نظام جمهوریت و بازگشت حاکمیت طالبان، اعلام کرده است که «جهان باید آگاه باشد که ما مردم افغانستان طالبان را نمی‌پذیریم». این زنان می‌گویند که طالبان «گروه هراس‌افکن» هستند و جهان نباید از آنها حمایت کند. این شبکه از جهان خواسته است که صدای زنان افغانستان را در ارتباط با آنچه که طالبان بر آنان تحمیل کرده، بشنوند.

قابل ذکر است که در ۲۴ اسد ۱۴۰۰ با فرار محمد اشرف غنی از کابل، طالبان پایتخت کشور را تصرف کرده و پس از ۲۰ سال دوباره به قدرت بازگشتند. سقوط کابل یا سقوط دولت افغانستان به وقایعی در دوره پایانی جنگ آمریکا در افغانستان و هجوم طالبان اشاره دارد که در پی آن، در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ (۲۴ اسد ۱۴۰۰)، رئیس‌جمهور اشرف غنی از کشور فرار کرد و طالبان پس از ۲۰ سال کنترل دوباره افغانستان را به دست گرفتند. حملات طالبان با یورش سنگین از حومه کابل و خاموشی و قطع برق در سراسر شهر آغاز شد؛ کمی بعد این پیشروی‌ها متوقف شد زیرا هیئت طالبان خواستار از سرگیری مذاکرات با جمهوری اسلامی افغانستان برای انتقال مسالمت‌آمیز قدرت شدند. مذاکرات بین طرفین پرتنش بود و طالبان درخواست انتقال صلح‌آمیز قدرت را مطرح کرد. دولت جمهوریت تمایل خود را برای تسلیم مسالمت‌آمیز کابل به طالبان اعلام کرد و خواستار انتقال قدرت به یک دولت انتقالی شد، اما طالبان خواهان انتقال کامل قدرت بودند. نیروهای ناتو که هنوز در افغانستان حضور داشتند بلافاصله عملیات‌های تخلیه از افغانستان را آغاز کردند. تنها مسیر خروج از کشور فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی بود که در کنترل طالبان نبود و توسط هزاران سرباز ناتو محافظت می‌شد. بین ۱۴ تا ۲۵ آگوست، ایالات متحده حدود ۸۲٬۳۰۰ نفر را از فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی تخلیه کرد. در مجموع، در طول ۱۸ روز، بیش از ۱۲۳٬۰۰۰ نفر توسط کشورهای غربی از ۱۵ تا ۳۰ آگوست ۲۰۲۱ از افغانستان خارج شدند.

پس از خروج ایالات متحده، حدود هزار شهروند ایالات متحده و افغان‌هایی که ویزای ایالات متحده یا مشابه داشتند، در افغانستان باقی ماندند. دو هفته بعد، وزیر امور خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، اعلام کرد که «چندین هزار» ساکن ایالات متحده و ۱۰۰ شهروند آمریکایی همچنان در افغانستان باقی مانده‌اند. ریاست عمومی مدارس جهادی و دارالایتام طالبان از مسئولان تمامی مدارس جهادی این گروه خواسته است که در سومین سالگرد فروپاشی حکومت پیشین، در تمام مدارس نماز «شکرانه» ادا کنند. این ریاست روز دوشنبه ۲۲ اسد، با صدور فرمانی اعلام کرد که این درخواست براساس هدایت ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، مطرح شده است. در این مکتوب آمده است: «روز چهارشنبه که مصادف با ۲۴ اسد است، به مناسبت استقلال و آزادی، باید در تمامی مدارس جهادی نماز شکرانه ادا و ختم قرآن‌کریم انجام شود.» همچنین از مسئولان مدارس جهادی خواسته شده است تا مدارس را با پرچم سفید این گروه تزئین کنند. طالبان یک روز قبل از روز استقلال حکومت خود، توسط چرخبال در آسمان کابل زرورق پاشیدند و همچنان روز ۲۴ اسد را «خاتمه اشغال امریکا» در کشور می‌دانند، در حالی که شهروندان افغانستان آن را یک روز «سیاه و تاریک» عنوان می‌کنند.