گزارش وبینار نوید نو” گفت‌وگو بر محور حقوق بشری در افغانستان”

نشست باز پیرامون وضعیت رسانه ای و حقوق بشری

«تجربه‌ی تاریخی نشان می‌دهد که تمامی کسانی که برای تامین حقوق بشری شان فعالیت کرده‌اند، در نهایت به این‌جا رسیده که متحد شوند. تجربه‌های موفق همه نشان‌دهنده‌ی این است که آنان موفق شدند که چنین یک اتحادی را به وجود بیاورند تا سبب تحولی شوند».


سانکو پانزا

در تاریخ (۲۴ اگست ۲۰۲۴) هفته‌نامه‌ی نوید نو راجع به چگونگی حمایت از حقوق بشری شهروندان و انسجام رسانه‌ها و گروه‌های دست‌اندکار حقوق بشری برای حمایت از حقوق بشری شهروندان، ویبنار آنلاین برزگرار کرد.

سخنران‌های این ویبنار آقایان دکتر امین احمدی، مجیب خلوتگر، عزیز رفیعی و خانم زهرا موسوی بودند.

در مرحله‌ی اول این ویبنار، ضمن خوش‌آمدگویی از مهمانان و مخاطبان برنامه، یافته‌های هفته‌نامه‌ی نویدنو ارایه شد. آقای علی فرهنگ، دانش‌جوی فوق لیسانس در دانشگاه میموریال کانادا، مدیرمسوول و صاحب‌امیتاز این هفته‌نامه پریزنتشینی از یافته‌های نویدنو ارایه کرد. این یافته‌ها به صورت مختصر بصورت کیفی و آماری ارایه شد که عموما حول محور حقوق ازدست‌رفته‌ی زنان، سرکوب و سانسور رسانه‌ها، تبعیض قومی طالبان و بازداشت و شکنجه‌ی نظامیان می‌چرخید.

بعد از ارایه‌ی پریزنتیشن توسط علی فرهنگ، جناب دکتر امین احمدی، استاد دانشگاه و عضو پیشین هیآت مذاکره‌کنندگان صلح، صحبت کرد.

آقای احمدی ضمن تشکری از برگزارکنندگان برنامه، راجع به این سوال هفته‌نامه که «اعضای جامعه‌ی مدنی و فعالین حقوق بشر که در خارج از افغانستان فعالیت می‌کنند چگونه می‌توانند به یک همکاری سرتاسری دست پیدا کنند؟» صحبت کرد.

او گفت فکر می‌کند که این سوال مهمی است و باید چنین چیزی شود. «تجربه‌ی تاریخی نشان می‌دهد که تمامی کسانی که راجع به این مورد فعالیت کرده‌اند، در نهایت به این‌جا رسیده که متحد شوند. تجربه‌های موفق همه نشان‌دهنده‌ی این است که آنان موفق شدند که چنین یک اتحادی را به وجود بیاورند تا سبب تحولی شوند».

به گفته‌ی دکتر احمدی برای رسیدن به این اتحاد و تحول، اولین و اساسی‌ترین نکته این است که «در محور حقوق بشر، گفت‌وگو ایجاد شود». احمدی روی کلمه‌ی حقوق بشر بسیار تاکید کرد و گفت که اگر حول محور حقوق بشر گفت‌وگو نشود، حول هر محوری که گفت‌وگو شود یک وجه افتراقی پیش می‌آید. تنها محور حقوق بشر است که گروه‌های مختلف سیاسی و قومی و نژادی و سمتی را دور خود جمع می‌تواند و ظرفیت ایجاد اتحاد و تحول را دارد.

آقای احمدی دومین نکته‌ی مهم درین مسیر را «روش و چگونگی» رسیدن به اتحاد حول محور حقوق بشر عنوان کرد. از نظر او تعدادی از نهادها جمع شوند و با یک پالیسی عملی، زمینه‌ساز گفت‌وگو در زمینه‌ی حقوق بشر شود که حمایت‌های لازم از جانب نهادهای بین‌المللی درین زمینه را نیز با خود داشته باشند. مجددا احمدی روی کلمه‌ی حقوق بشر تاکید کرد و گفت که این نکته اساسی است و اختلافات نژادی و سمتی و سیاسی ما این‌جا انعکاس پیدا نکنند. «برای کار عملی بر محور حقوق بشری جمع شویم و حقوق بشر و گروه‌های آسیب‌پذیر را از بعد حقوقی آن مشخص و تعریف کنیم. از بُعد سیاسی آن بگذریم و فقط به بعد حقوق‌بشری توجه کنیم. برای شروع عملیِ این مهم، مثلا یک موردی که همه روی آن توافق نظر دارند مساله‌ی نقض حقوق بشری زنان است. این نقض حقوق بشری زنان دیگر آپارتاید جنسیتی هم نیست، مطابق قوانین موجوده‌ی بین‌المللی مصداق جنایت علیه بشریت است. بعد کمپین جهانی صورت بگیرد و خواهان این شویم که آپارتاید جنسیتی در قوانین بین‌المللی جرم‌انگاری شود.»

مورد دیگر که دکتر امین احمدی اشاره کرد، شناسایی و تشخیص گروه های آسیب پذیر در جامعه است، به فرموده دکتر احمدی پس از زنان در افغانستان هزاره ها و شیعیان گروه دیگر آسیب پذیر است که به خاطر تعلقات قومی و باورهای شان مورد ستم و تبعیض قرارمی گیرند و حقوق بشری شان بشدت مورد نقض قرار گرفته است.

سخنران بعدی ویبنار آقای عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعه‌ی مدنی افغانستان (مجما) بود. او ضمن تشکری از اعضای هفته‌نامه و یافته‌های تحقیقی ‌شان، گفت که برای عبور از بحران وضعیت فعلی، با جناب دکتر احمدی موافقت نظر دارد و او نیز یگانه‌راه رسیدن به اتحاد و تحول را جمع‌شدن حول محور حقوق بشری مردم خواند.

آقای رفیعی گفت که برای رسیدن به این اتحاد، از نظر او چهار راه وجود دارد: ۱- اطلاعات دقیق برای هماهنگی؛ ۲- تحقیقات علمی و اکادمیک در بررسی مسایل حقوق بشر در افغانستان؛ ۳- ایجاد تفاهم بین نهاد مدنی و فعالین رسانه‌ای و حقوق بشر در بیرون از افغانستان؛ ۴- رشد ظرفیت نهادها و رشد نسل نوی افغانستان است.

رفیعی تاکید کرد باور دارد که بدون آگاهی و اطلاع دقیق از وضعیت حقوق بشری در افغانستان، نمی‌توانیم برای بهترکردن آن کار کنیم.

سخنران سوم ویبنار خانم زهرا موسوی، نویسنده و روزنامه‌نگار بود. او در ابتدای سخنش، در ادامه‌ی صحبت‌هایی که شده بود، با این پرسش آغاز کرد که «کدام حقوق و در خدمت کدام بشر؟»

او گفت «اصلا مساله‌ی حقوق بشر، مساله و اولویتی در متن افغانستان نیست». او گفت که باید برگردیم به این مساله که بحران حقوق بشر در افغانستان چطور در افغانستان رقم خورد.

به نظر خانم موسوی اگر ما نتوانیم فرهنگ و دیدگاه‌های متکثر در افغانستان را بپذیریم، هرگز از این بحران عبور نمی‌توانیم. او گفت که تنوع در جامعه باید به عنوان یک اصل پذیرفته شود و جامعه باید یک پیوند ارگانیگ داشته باشد.

سخنران دیگر این برنامه آقای مجیب خلوتگر، مدیر اجرایی نهاد حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد افغانستان (نی) بود. او گفت که باورد دارد که درین سه سال حاکمیت طالب رسانه‌ها نقش خود را بسیار خود و مثبت ایفا کرده است.

به باور آقای خلوتگر دلیل این که هنوز حاکمیت طالب به رسمیت شناخته نشده است، یکی به این برمی‌گردد که رسانه‌ها و نهادهای جامعه‌ی مدنی تلاش بی‌شایبه و مداوم و بی‌مانندی انجام داده که امروزه ما شاهد به رسمیت‌شناخته‌نشدن طالبان هستیم.

در آخر، پس از اتمام سخنرانی، به مخاطبین فرصت داده شد که سوالات‌شان را از مهمانان برنامه بپرسند. پس از پاسخ و پرسش، ویبنار توسط آقای علی فرهنگ جمع‌بندی، نتیجه‌گیری و خاتمه داده شد. آقای فرهنگ از مهان‌ها و سخنان راه‌گشا و خوب‌شان تشکری کرد و با این که شرایط سخت و کار دشوار است، به دوام کارهای نویدنو هم‌چنان امیدواری داد.

موضوعات: نوید نو، ویبنار، دکتر امین احمدی، عزیز رفیعی، زهرا موسوی، مجیب خلوتگر، علی فرهنگ.